"Czarna skrzynka" Amos Oz

Czarna skrzynka należy do tego rodzaju książek, które podobają mi się od pierwszej strony. To przede wszystkim zasługa stylu autora. Napisana w formie listów powieść jest świetnym studium rodziny, miłości, przyciągania i fascynacji. 

Ilana jest żoną Michela, z którym ma trzyletnią córeczkę. Ma też syna - Boaza - z poprzedniego małżeństwa. Nastolatek jest problematyczny, dopuszcza się drobnych przestępstw, ucieka, nie lubi się uczyć. Ponadto nie utrzymuje kontaktu ani z matką i ojczymem, ani z ojcem. Ojciec Boaza jest słynnym naukowcem, który mieszka w Stanach Zjednoczonych. Rozstanie z Ilianą było dramatyczne - kobieta przyznała się do zdrad, nie otrzymała od męża żadnego wsparcia finansowego, a on praktycznie wyparł się jej i syna. 

Zatroskana losem syna Iliana, pisze do byłego męża - Aleksandra - list, który zapoczątkuje żywą korespondencję. Wszystkie listy mają formę opowieści - autorzy cytują dialogi, opowiadają szczegółowo wydarzenia, starają się odgadnąć myśli i zachowania adresata. Wraz z kolejnymi listami, widać, że problemy z Boazem były tylko pretekstem do rozpoczęcia korespondencji, a Iliana zaczyna odsłaniać swoją namiętność do Aleksandra, powoli budząc go z zatwardziałej nienawiści. Równocześnie rozwija się korespondencja między Michelem, Aleksandrem, a także pełnomocnikiem prawnym Aleksandra - Zakheimem. Później pojawiają się także listy siostry Iliany oraz samego Boaza. 

Listy wszystkich bohaterów zaczną ukazywać splątaną siatkę uczuć i powiązań, niewytłumaczalnych fascynacji, zachowań wbrew rozsądkowi oraz własnych marzeń. Trudno oprzeć się wrażeniu, że wszystkie te uczucia mają destrukcyjną moc. Tutaj miłość nie buduje, a niszczy. Między bohaterami nie istnieją uczucia łagodne, przyjacielskie, to zawsze wielka namiętność, wielka rozpacz czy wielka idea. Michel jest głęboko wierzący, angażuje się w politycznych organizacjach i staje się niewolnikiem idei wykupywania ziem na chwałę Izraela, do czego wykorzystuje fortunę Aleksandra. Historia, polityczna sytuacja kraju także w jakiś sposób determinują życie rodziny. Amos Oz przemycił w powieści sporo fascynujących informacji na temat życia w Izraelu lat sześćdziesiątych czy siedemdziesiątych. 

Ciekawa, wielowątkowa książka.

Moja ocena: 5/6

Amos Oz, Czarna skrzynka, tł. Danuta Górska, 309 str., Czytelnik 2005.