"Niedźwiedzi bóg" Hiromi Kawakami

 

Niedźwiedzi bóg to nowela, którą Hiromi Kawakami napisała w 1994 roku. To krótka opowieść o spacerze z niedźwiedziem, nowym sąsiadem narratora lub narratorki (ja wyobrażałam tu sobie kobietę, ale faktycznie nie jest to wyjaśnione w tekście). Ta nietypowa para wybiera się razem nad rzekę, gdzie urządza sobie piknik. Podczas drzemki narratora/-rki niedźwiedź łapie ryby, które potem suszy. W całej opowieści jest tylko jedna interakcja z ludźmi - choć nad rzeką jest ich sporo. To bawiące się dzieci wyśmiewają się z niedźwiedzia. Ta nowela zasadza się jednak na interakcji między tą parą - to relacja pełna respektu, zdumienia, uprzejmości, ale i czułości. Niedźwiedź przybył z odległej prowincji i pragnie nawiązać kontakt, cieszy go nawet najmniejsze powiązanie z narratorem/-rką. Na pozór nie ma tu zbyt wiele pola do interpretacji, mnie jednak uderzył smutek tej historii i samotność jej bohaterów.  

Po tragedii, jaka dotknęła Japonię 11 marca 2011 roku, Kawakami napisała tę nowelę jeszcze raz. I znowu niedźwiedź wraz z sąsiadem/sąsiadką wędruje nad rzekę przez pola ryżowe. To już jednak nie jest ten sam świat. To świat po katastrofie, niebezpieczny, promieniujący, groźny. I znowu natykają się na ludzi, którzy nie traktują ich życzliwie. I znowu wracają po wspólnym, mile spędzonym dniu. Kawakami pokazuje w tej wersji, jak bohaterowie próbują odszukać normalność w świecie po. Jak racjonalizują nową rzeczywistość i się do niej adaptują.

Lekturę dopełniają wprowadzenie Karoliny Bednarz, posłowie autorki i słowo od tłumaczki. Te dwa pierwsze koncentrują się na trzęsieniu ziemi i tsunami oraz osadzają te opowiadania w tym kontekście. Dla nieobeznanej tak dobrze z Japonią czytelniczki te uwagi są bardzo cenne. A z ostatniego tekstu tłumaczki dowiedziałam się, że przekład Niedźwiedziego boga to praca zbiorowa - faktycznie bardzo udana. Tak samo jak wydanie tej książki, zresztą nie spodziewałam się czego innego po Tajfunach. Obcowanie z tą książką to po prostu przyjemność dla wszystkich zmysłów - bo ta książka po prostu pięknie pachnie!

Moja ocena: 5/6

Hiromi Kawakmi, Niedźwiedzi bóg, tł. Beata Kubiak Ho-Chi i studenci, 66 str., Wydawnictwo Tajfuny 2019.