"Żony mojego ojca" José Eduardo Agualusa

Wróciłam z niezwykłej podróży po Angoli, Namibii, RPA i Mozambiku. Wraz z Laurentiną poszukiwałam śladów jej ojca, równocześnie zatapiając się w południowoafrykańskiej kulturze i atmosferze. Książka Agualusy bowiem to rozsypanka, kolekcja wrażeń, odczuć, impresji, a równocześnie wartka akcja i popis reporterski. Jak to możliwe zapytacie? Spróbuję odpowiedzieć na to pytanie, choć już teraz wiem, że będzie mi trudno, a jedynym sposobem jest lektura książki.

Faustino Manso to legendarny angolski muzyk, kontrabasista, który na równi z muzyką kocha kobiety. Podróżując po krajach Afryki wiąże się z siedmioma kobietami i dorabia się osiemnaściorga dzieci. Laurentina dowiaduje się od umierającej matki, że najprawdopodobniej jest jednym z nich. Okazuje się, że prawdziwa matka dziewczyny zaszła w przypadkową ciążę z Faustinem - jej rodzice nie akceptowali dziecka do tego stopnia, że po ciężkim porodzie, oddali maleństwo rodzącej w tym samym czasie Dorotei - przybranej matce Laurentiny. Jej dziecko po równie ciężkim porodzie zmarło.
Laurentina wyrusza więc przez Angolę, Namibię i RPA do jej rodzinnego Mozambiku, by bliżej poznać ojca oraz jego życie. Podczas licznych rozmów z jego żonami i jej przyrodnim rodzeństwem, a także z przyjaciółmi ojca, krok po kroku odkrywa zaskakujące fakty z życia muzyka. W podróży towarzyszy jej chłopak oraz wnuk Faustina, który postanawia nakręcić film o słynnym dziadku, a także szalony kierowca, który w zwyczaju ma zasypianie za kierownicą.
Równocześnie Agualusa wprowadza osobną narrację, w której dwójka reporterów kręci film o córce Mansy, która podróżując po Afryce śladami ojca, poszukuje prawdy o nim.

Agualusa przede wszystkim zaskoczył mnie językiem - niezwykle różnorodnym, raz poetyckim, raz dynamicznym i żywym, a przede wszystkim niemal zawsze dowcipym. Z przyjemnością śledziłam właśnie warstwę językową powieści. Autorowi udało się przenieść mnie do Afryki - czułam ją wszystkimi zmysłami. Bardzo zaciekawił mnie wątki poszukiwania tożsamości - urodzony w Portugalii z angolskich rodziców chłopak Laurentiny zdecydowanie czuje się Portugalczykiem i odżegnuje od jakichkolwiek związków z krajem rodziców. Jego postawa i ciągłe podkreślanie kraju pochodzenia wzbudza w wielu Angolczykach pobłażliwy uśmiech, a czytelnika zmusza do głębszych rozważań na ten temat. Czytelnicy mojego bloga zapewne wiedzą, że to temat, na który zwracam szczególną uwagę. Portugalia jest mi krajem bliskim, więc i z tego względu zainteresował mnie ten wątek. Pozwólcie, że przytoczę wam jeden z dialogów między Laurentiną, a jej czującym się w Angoli nieswojo chłopakiem:

"-Ten gość to aktor, gra czarnego albo kogoś, kim jego zdaniem czarny być powinien. Ja jestem czarny, ale się tak nie zachowuję.
- Może nie jesteś czarny?
- Tak myślisz?
- Bo ja wiem..  A na czym właściwie polega bycie czarnym?"

Powieść Agualusy to także pean na cześć Luandy (mimo jej licznych wad) oraz angolskich krajobrazów. Autor przemyca sporo wiadomości faktograficznych i dba o historyczną edukację czytelnika. Nie czyni tego jednak nachalnie, wiadomości uzupełniają tekst, połyka się je poniekąd mimochodem.

Niemal z zasady lubię powieści o nietypowej konstrukcji, w jakiś sposób nowatorskie - dlatego już od pierwszych stron Agualusa chwycił mnie za serce. Niedawno dowiedziałam się, że będzie gościł na Internationales Literaturfestival (międzynarodowym festiwalu literackim) w Berlinie - na pewno wybiorę się na spotkanie z nim:)

Moja ocena: 5/6

José Eduardo Agualusa, Żony mojego ojca, tł. Michał Lipszyc, 364 str., Znak 2012