"Cuda niewidy" Marianna Oklejak

To jedna z tych książek, które nas zupełnie zaskoczyły. Na pierwszy rzut oka wydawała się być książką dla najmłodszych, tymczasem siedzieliśmy nad nią we trójkę, szukając rozwiązań  zagadek, wykoncypowanych przez Mariannę Oklejak.

To niezwykle kolorowa, wyróżniająca się w natłoku książek z zadaniami pozycja. Książkami z zadaniami nazywamy w domu wszelakie publikacje z łamigłówkami, krzyżówkami i zadaniami właśnie, które moje dzieci rozwiązywały namiętnie w wieku przedszkolnym. Teraz trudniej ich na taką aktywność namówić, Cuda niewidy jednak były taką odmianą, że zaangażowały nas wszystkich.

Oklejak opowiada historię dwóch braci, utrzymaną w konwencji baśni. Bracia są biedni i wyruszają w świat po drodze napotykając na różne przeszkody: a to ptaki, które wskażą drogę, gdy im pomóc, a to na ciemny bór czy też na diabła Rokitę. Każda kolejna strona to nowe zadanie, nowa przygoda i odsyłacz do innej strony, niekoniecznie kolejnej. Tym sposobem czytelnik eksploruje książkę, podążając za położonymi przez autorkę tropami. I wcale nie są to łatwe tropy, nad niektórymi stronami spędziliśmy sporo czasu, zanim odkryliśmy rozwiązanie zagadki.

Bardzo podoba się nam szata graficzna tej książki - jak widać już na okładce - ludowo-słowiańska. Kreska Oklejak jest zachwycająco kolorowa, energiczna, dynamiczna i wciągająca. Co ciekawe, mimo że strony są pełne kolorów czy tekstu, to nie odczuwałam w nich przeładowania - i mówię to ja, wielbicielka minimalizmu. 

Jak się więc domyślacie, polecam wam tę książkę - przede wszystkim za jej uniwersalizm. Jestem pewna, że jest świetnym kompromisem do wspólnego czytania z dziećmi w różnym wieku.

Marianna Oklejak, Cuda Niewidy, 64 str., ArtEgmont, Warszawa 2017.

"Wiatr z północy" Susan Abulhawa

 

Te książkę miałam w planach od dawna, bo bardzo chciałam poznać literaturę z Palestyny. Autorka wprawdzie jest emigrantką, ale jej powieść bardzo mocno osadzona jest na Bliskim Wschodzie. Akcja rozpoczyna się na początku lat 40. XX wieku w małej wiosce, a Abulhawa przedstawia czytelnikowi ówczesne życie palestyńskich rolników, uprawiających głównie sady oliwne i pomarańczowe. Ci mieszkający tam od wieków ludzie poświęcali swoje życie pracy na roli, kochali bezgranicznie ziemię, a najważniejszym wydarzeniem ich życia były zbiory plonów.

To właśnie tam rozpoczyna się opowieść o przodkach głównej bohaterki powieści - Amal. Abulhawa szkicuje całkowicie idylliczny obraz życia dobrych, kochających swoją pracę ludzi. W ten świat wtargnie brutalnie wojna. Wieśniacy nie rozumieją ani jej przyczyn, ani sytuacji politycznej na świecie czy nawet w swoim regionie, są bezradni wobec siły wojsk i ich brutalności. Wszystkie rodziny zostają wypędzone i zamknięte w obozie dla uchodźców. Tam rodzi się Amal jako późne dziecko swoich złamanych już wojną rodziców. Dziewczyna rośnie wśród ruin pod okiem nieobecnej matki. Utrata drugiego syna, dotychczasowego życia, brutalność z jaką się spotkała czynią z niej wrak człowieka. Kolejne zamieszki, szykany i życie pod okiem Izraelczyków, zabijają w matce resztki energii życiowej. Ukochany ojciec Amal natomiast znika podczas jednego z izraelskich ataków. Amal do końca życia nie dowie się, co się z nim stało. Pozostaje jej starszy brat, który po poniżającym traktowaniu przez wojska izraelskie, zaczyna pielęgnować w sobie chęć zemsty i w końcu dołącza do palestyńskiego ruchu oporu. Amal jest sama, wychowuje się wraz z ukochaną przyjaciółką, przeżywa wraz z nią najstraszniejsze ataki oraz zagląda w oczy śmierci. Nie wie, że ma jeszcze jednego brata, który zaginął podczas wypędzenia mieszkańców wioski. Był wtedy kilkumiesięcznym niemowlęciem, które porwał izraelski żołnierz, by uszczęśliwić bezpłodną żonę. 

Amal otrzymuje stypendium i może zamieszkać w domu dla palestyńskich sierot, gdzie kończy edukację, a potem wyjeżdża na studia do Stanów Zjednoczonych. Tam odcina się od swojej przeszłości, staje się Amy, idealnie wpasowaną w nowe środowisko, wykorzenioną, pozbawioną tożsamości. Autorka niezwykle szczegółowo opisuje rozterki wewnętrzne Amal - pustkę i bezcelowość jej życia przede wszystkim, które rozwiać może dopiero kolejna wizyta na Bliskim Wschodzie, tym razem w obozie dla uchodźców w Libanie, gdzie spotyka brata i jego rodzinę. 

Powieść Abulhawy odebrałam jako odpowiedź na zapewne znane potencjalnemu czytelnikowi informacje przekazane z izraelskiego punktu widzenia. Autorka buduje swoją książkę na emocjach, traktując wybiórczo i po macoszemu konkretne wydarzenia w życiu swoich bohaterów. Nigdy nie dowiadujemy się, co studiowała Amal, ani z czego żyła, jakiego rodzaju pracę wykonywała, za co kupiła dom. Kilkadziesiąt stron za to wypełniają wspomniane wyżej jej rozterki emigranckie, co same w sobie nie jest złe, aczkolwiek nie poparte żadnymi faktami z jej życia. Co ciekawe, wszystkie indywidualne charaktery są w tej powieści pozytywne. Palestyńczycy to wspaniali, serdeczni ludzie, którzy potrafią kochać, jak nikt inny. Każda z tych osób trafia na miłość swojego życia od pierwszego wejrzenia, miłość, która trwa wiecznie. Wszyscy oni mają szczere intencje i są prostymi, dobrymi ludźmi. Jeśli zaczyna się w nich rodzić chęć zemsty, jej podstawą są najgorsze z możliwych tortury i nieszczęścia. Także nieliczny sportretowani przez Abulhawę Izraelczycy są wyrozumiali i tolerancyjni.

Od pierwszych stron tej powieści, wiedziałam, że autorka zaserwuje mi najgorsze sceny wojenne, brutalność, niesprawiedliwość, horror w najgorszym wydaniu. Byłam tego tak pewna, że czułam fizyczną niechęć do kontynuowania lektury. Nie dlatego, że boję się takich scen, ale dlatego, że miałam poczucie bycia manipulowaną. Świat Abulhawy jest czarno-biały i nie było szans się mu wymknąć. Męczyło mnie jej ciągłe granie na emocjach, którego częścią składową było wspomniane wyżej przeze mnie przedstawianie tylko emocji bohaterów z pominięciem faktów. Wiedziałam, że na końcu czekają na mnie niezwykle bolesne sceny, które doprowadzą mnie do łez i oczywiście tak się stało. I o ile wierzę autorce, nie posądzam ją o koloryzowanie, bo wiem, że to co się działo i dzieje na Bliskim Wschodzie jest straszne, to ciągłe poczucie manipulowania moimi uczuciami budziło we mnie niesmak. Wolałabym przeczytać powieść bardziej rzeczową, podbudowaną faktami, a mniej emocjonalną. 

Mimo to nie żałuję czasu poświęconego tej książce - dowiedziałam się sporo o Palestyńczykach, poza tym nie mogę nic zarzucić stylowi autorki (może poza męczącymi i nic nie wnoszącymi zmianami perspektywy i narratora oraz powtarzaniem niektórych wydarzeń). Co jednak jest dla mnie absolutnie nie do przyjęcia to beznadziejnie cukierkowa i nie przystająca do treści polska okładka i dziwaczny tytuł.

Moja ocena: 4/6

Susan Abulhawa, Während die Welt schlief, tł. Stefanie Fahrner, 448 str., Diana Verlag 2012.

"Food Pharmacy" Lina Nertby Aurell, Mia Clase

To chyba pierwsza książka kucharska, którą recenzuję na blogu. Choć słowa kucharska użyłam właściwie na wyrost, bo to raczej książka o jedzeniu, świadomym jedzeniu. Autorki najpierw stworzyły blog, na którym opisywały swoją drogę do lepszego, zdrowszego gotowania, a potem, jak to ostatnio bywa modne, przeniosły swoje doświadczenia i myśli na papier. 

Food Pharmacy to w zasadzie kompendium ich wiedzy, odkryć i zmian. Autorki świadome są, że bardzo trudno całkowicie zrewolucjonizować sposób gotowania i starają się ich pomysły przekazać w sposób życiowy, zachęcając do małych kroków, połowicznych zmian, stopniowego zmieniania żywienia. Każdą ze swoich propozycji tłumaczą od strony biologicznej i medycznej, szczegółowo uzasadniając jej ważkość oraz podają propozycję wprowadzenia danego produktu do diety. Wszystko to okraszone jest mnóstwem ilustracji, dodatkowych informacji w ramkach i wskazówek. Język jest bardzo przystępny, w moim odczuciu aż za bardzo. Nie podoba mi się zupełnie styl autorek, które w moich oczach silą się na luz i dowcip. Ta maniera mnie bardzo drażniła i wydała się mi być sztuczna, a ich dowcipy nic a nic mnie nie śmieszyły.

Ale najważniejsze jednak jest to, czy autorki przekonały mnie do swojej koncepcji. W zasadzie tak i to na tyle, że kupiłam ich książkę z przepisami. Wypróbowałam już kilka proponowanych przez nie receptur i moje dzieci je zaakceptowały, co jest nie lada sukcesem. Wiele z prezentowanych propozycji było mi już znanych, wiele z nich pokrywa się z moimi przekonaniami, więc myślę, że stopniowo będę wprowadzać nowe przepisy. Jestem realistką w tej kwestii i wiem, że nie uda mi się całkowicie zrewolucjonizować mojej kuchni, ale jeśli wypróbuję choć 1/4 przepisów, będę bardzo zadowolona.

Książkę tę można czytać, by być bardziej świadomym tego, co jemy. Nie trzeba od razu ruszać posadami własnego kuchennego świata, ale jestem pewna, że każdy kto na Food Pharmacy trafi, z czasem coś zmieni, nawet jeśli to będzie tylko wprowadzenie kurkumy jako naczelnej przyprawy.

Moja ocena: 4/6

Lina Nertby Aurell, Mia Clase, Food Pharmacy, tł. Justyna Högström, 185 str., Wydawnictwo Otwarte Kraków 2017.

"To ja, Malala" Malala Yousafzai, Christina Lamb

Tę książkę czytałam bardzo długo. Zaczęłam jakieś dwa lata temu z dużą dozą nieśmiałości, bo była to moja pierwsza powieść dla dorosłych po portugalsku. Czytanie przy stole ze słownikiem okazało się jednak być tym, co wymagało zbyt dużego nakładu czasu i zabijało we mnie chęć lektury. Dlatego tym razem postanowiłam czytać tę książkę, jak każdą inną. I poszło mi super, przeczytałam całą błyskawicznie. Spora zasługa tu też samego języka, bardzo przystępnego moim zdaniem.

Malala Yousafzai opowiada historię swojej rodziny, doliny Swat, w której się wychowała oraz dzieje Pasztunów. Tę opowieść czyta się z zapartym tchem - na dobrą sprawie niewiele wiedziałam o Pakistanie, a o Pasztunach chyba nic. Dodać trzeba, że Malala miała szczęście urodzić się w wyjątkowej rodzinie i mieć wyjątkowego ojca. Ojca, który dbał o edukację, który nie dyskryminował córki, który wspierał ją we wszystkich decyzjach i utwierdzał w jej szczególnej roli. Malala natomiast to dziewczyna o otwartym umyśle, podatna na wpływ ojca, ale także niezwykle inteligentna i przekonana o celowości swojej walki. Zresztą Malali chyba nie trzeba przedstawiać bliżej. Nie znałam szczegółowo jej działalności, która doprowadziła do przyznania jej Nagrody Nobla, ale także wielu innych nagród i zaskoczona byłam jak różnorodna i odważna ona była.

Malala opisuje swoją działalność, rządy talibów, zamieszki i swoje przemyślenia w sposób tak ujmująco bezpretensjonalny, szczery, że od razu ją polubiłam. Mimo wielu krytycznych komentarzy na goodreads, pochodzących głównie ze strony Pakistańczyków, uwierzyłam jej i nie podejrzewam jej o konfabulację.

Malala zapłaciła wysoką cenę za wolność - żyje daleko od ojczyzny, przeszła bardzo trudny okres w szpitalach, ale nie poddaje się. Walczy o zrozumienie, tłumaczy, wyjaśnia, przybliża islam i wreszcie ma na uwadze prawa dziewcząt i kobiet. Nie zgodzę się z zarzutami, że książka jest chaotyczna czy rozwlekła, właśnie fragmenty pokazujące historię Pakistanu czy islamu z szerszej perspektywy nadają jej głębi, pomagają zrozumieć historię dziewczyny. Dla mnie to była głęboko pouczająca opowieść.

Moja ocena: 5/6

Malala Yousafzai, Christina Lamb, Eu, Malala, tł. Maria de Almeida, António Carlos Andrade, Cristina Carvalho, 351 str., Editorial Presença 2015.

"Stulecie chirurgów" Jürgen Thorwald

Od dawna sobie ostrzyłam apetyt na książki Thorwalda. Chciałam przeczytać je po niemiecku, ale okazało się, że zdobycie ich wcale nie jest takie proste, zdecydowałam się więc na zakup audiobooka, który towarzyszył mi przez niemal cały maj.

Stulecie chirurgów to fascynująca opowieść o narodzinach chirurgii, oparta na dziejach rzekomego dziadka autora, Henry'ego Stevena Hartmanna. Przodek ów zafascynowany był nagłym rozwojem chirurgii i korzystając z pokaźnych zasobów finansowych podróżował po USA i Europie, starając się tropić najnowsze odkrycia medyczne. Wraz z wynalezieniem narkozy w 1846 chirurgia zamienia się z przypominającej rzeźnię dość przypadkowej działalności w pełnoprawną gałęź medycyny. To niepojęte, że niespełna dwieście lat temu, jakakolwiek pomoc chirurgiczna raczkowała i ograniczała się do amputacji i usuwania piersi oraz kamieni moczowych. O towarzyszącym jej potwornym bólu nie wspominając. Hartmann następnie towarzyszy odkryciu przez Roberta Listona aspetyki, niechętnie przyjętej przez znanych chirurgów. Opisując kolejne etapy podróży Hartmanna, Thorwald wspomina o jego życiu prywatnym, a zwłaszcza o chorobach, które dotykają jego rodzinę. To także przyczynek do ukazania, jak powszechnie leczone teraz schorzenia zabijały w krótkim czasie sporą część populacji, np. zapalenie wyrostka robaczkowego. Jeszcze nieco ponad sto lat temu było ono wyrokiem śmierci.

Słuchając tej książki, przygotowywałam się mentalnie do mojej operacji i nie mogłam wciąż wyjść z podziwu, jak dalece rozwinęła się chirurgia i jak fascynująca jest to nauka. Nie ukrywam, że ciągoty medyczne mam od dawna i temat niezwykle mnie interesuje, ale książka Thorwalda to dla mnie odkrycie. Mimo że uważam słuchanie tego typu książek za bardzo wymagające, bardzo dużo zapamiętałam i nie miałam problemu w podążaniu za wątkami. Niemiec bardzo zgrabnie opisuje kolejne wydarzenia, wplatając bardzo często wydarzenia historyczne i barwnie opisując postacie poszczególnych chirurgów. Stulecie chirurgów to gawęda, wspaniała i pouczająca opowieść, zwłaszcza dla osób zainteresowanych medycyną.

Moja ocena: 5/6

Jürgen Thorwald, Stulecie chirurgów, tł. Karol Bunsch, czyt. Grzegorz Przybył, 560 str., Wydawnictwo Aleksandria. 

"Pulpecja" Małgorzata Musierowicz

Staram się nie czytać dwóch tomów Jeżycjady w jednym miesiącu, ale pakując książki do szpitala, zdecydowałam się jednak na Musierowicz, sądząc że ta lektura będzie gwarancją lekkiej rozrywki. I miałam rację, po operacji nie miał sił na bardziej ambitne powieści, Pulpecja była idealna. Warto też czytać tom zaraz po poprzednim, bo zaczyna się dokładnie w tym momencie, gdzie Noelka się kończy. Musierowicz przenosi tylko swój fokus z Elki na Patrycję, a także zmienia chronologię. O ile Noelka toczyła się w ciągu kilku po sobie następujących dni, Pulpecja obejmuje pół roku, ale Musierowicz opowiada tylko wydarzenia z najważniejszych dni, takich jak Walentynki, Wielkanoc czy Dzień Dziecka.

Jak sam tytuł wskazuje główną bohaterką jest najmłodsza latorośl rodu Borejków, która dzieli los dzieci najmłodszych, wychowywanych przy okazji, których problemy toną w nawale innych wydarzeń. Bo przecież mamy ślub Idy, związane z tym powiększenie liczby mieszkańców Roosvelta 5, problemy Gabrysi i jej małe córki - gdzie tu czas na nastoletnie problemiki Patrycji. Tymczasem jest ona obiektem wzdychań wielu osobników płci męskiej, z których żaden jej nie interesuje, oprócz Baltony może. Ten ostatni znowu nie okazuje jej aż takich względów, pozostawiając w niepewności i rozterkach. Tak wielkich, że nie sposób się uczyć to zbliżającej się matury. Cała ta sytuacja jest nieco kuriozalna - nikt w rodzinie nie zauważa, że z zazwyczaj wesołą i pewną siebie Patrycją coś się dzieje. Nikt się tak naprawdę nie interesuje, jak przebiegają jej przygotowania do matury. Jak na tak bardzo kochającą się rodzinę, to bardzo dziwne.

A sama Patrycja? Jak to u Musierowicz bywa, cała książka poświęcona jest oczywiście pierwszemu i, jak prawie zawsze, ostatniemu zakochaniu głównej bohaterki. Patrycja w wieku osiemnastu lat przeżywa uniesienia serca na poziomie wczesnej nastolatki, a Baltona po krótkim epizodzie szaleństw zamienia się w statecznego przedsiębiorcę, tak by zadowolić przyszłego teścia zapewne.

Mogłabym tu wyliczyć jeszcze wiele negatywnych punktów, ale czytałam tę książkę na pooperacyjnym odlocie i skupiałam się tylko na idylli i happy endzie.

Moja ocena: 4/6

Małgorzata Musierowicz, Pulpecja, 188 str., Wydawnictwo Signum, Kraków 1993.

"Une mort très douce" Simone de Beauvoir

I kolejna książka, którą podsunęła mi koleżanka z DKK, wielbicielka Simone de Beauvoir zresztą. Ja dotąd nie miałam przyjemności spotkać się literacko z tą wybitną pisarką, więc dałam się na tę lekturę namówić. 

To już któraś książka o śmierci matki, którą czytam i która ponownie w zupełnie odmienny sposób ujmuje ten temat. To właście pamiętnik, w którym de Beauvoir bez żadnych upiększeń opisuje chorobę i umieranie matki. Odwiedziny, rozmowy, spotkania, czuwanie, unikanie, spanie, karmienie, okłamywanie. I codzienne życie przy okazji. Dwie przestrzenie - tę pełną ludzi, zabiegania, terminów i tę zatrzymaną w czasie, gdzie umiera matka. Matka nieświadoma, przekonana o rutynowości zabiegu, słabnąca, ale walcząca o życie.

Ten pamiętnik jest przyczynkiem do przedstawienia życia matki, opisania jej charakteru, motywacji działań, osobowości, a także relacji z samą autorką. De Beauvoir opisuje wszystko szczerze, prosto, bez zbędnych ozdobników, jej słowa przypominają czasem beznamiętną relację.

Autorka opisuje także ciągłe wahanie, niepewność decyzji, żal i smutek. Nie jest pewna, czy dobrze robiła, ukrywając przed matką jej faktyczną chorobę. Uczucia, które zna każdy, kto znalazł się w podobnej sytuacji. Uczucia, których doświadczyliśmy z mężem.

Niedługa, ale poruszająca w swojej prostocie, szczerości i tematyce książka.

Moja ocena: 4,5/6

Simone de Beauvoir, A Very Easy Death, tł. Patrick O'Brian, 107 str., Pantheon Books New York.

"Okruchy szczęścia" Claudia Piñeiro

Na tę książkę pewnie nigdy bym nie trafiła, gdyby nie pożyczyła mi jej znajoma z DKK. Wprawdzie zakończyłam już moją przygodę z czytaniem powieści z Ameryki Południowej, ale nie oznacza to, że nie będę się już zapuszczać literacko w tamte strony. Powieść Claudii Piñeiro była tego zdecydowanie warta.

Mary Lohan, María Elena, Marilé - tajemnicza kobieta, która wraca do Argentyny po dwudziestu latach. Nie wraca z własnej woli. Została oddelegowana, by przeprowadzić w prywatnej szkole testy i rozmowy kwalifikujące ją do nadania prestiżowego statusu, ustanowionego przez jednostkę edukacyjną, dla której pracuje w USA. Mary została wybrana do tego zadania, ponieważ zna hiszpański. Nikt nie wie, że zna także szkołę i miasto, do którego leci. Rozmowy w szkole będą dla niej przyczynkiem do powrotu do przeszłości. Przeszłości niezwykle trudnej, traumatycznej.

Autorka stopniowo odkrywa przed czytelnikiem to, co wydarzyło się Mary. Wraz z jej ponownym odkrywaniem miasta i szkoły, ukazuje czytelnikowi fragmenty, okruchy przeszłości. Życie z pogrążoną w depresji matką, szybkie małżeństwo, narodziny dziecka. Dominujący, odnoszący sukcesy mąż. Życie w dostatku, realizacja w roli matki. I jeden mały błąd. Pechowy zbieg okoliczności. Zła decyzja podjęta w ułamku sekundy. To wszystko mogło zmienić życie Marilé, ale nie musiało uczynić jej potępić. Kluczową rolę odgrywają tu przyjaciele i mąż. Decyzja kobiety wydaje się być na pierwszy rzut oka niezrozumiała, a jej konsekwencje tragicznie, nie tylko dla niej.

Piñeiro opowiada jak kruche jest szczęście, jak szybko jedna sekunda może je zniweczyć i jak można sobie poukładać życie po traumie. Nie ucieka się przy tym do wielkich słów i zawiłych tłumaczeń. Jej opowieść to szkic, to przestrzeń, to prztyczek dla czytelnika, którego zachęca do powolnego odkrywania historii Marii Eleny.

Piękna, nastrojowa powieść - polecam!

Moja ocena: 5/6

Claudia Pineiro, Ein wenig Glück, tł. Stefanie Gerhold, 219 str., Unionsverlag 2016.