Tę książkę od bardzo dawna miałam na liście do przeczytania, ale wciąż czekałam, aż mój portugalski będzie dość dobry. Jedno z opowiadań w końcu przeczytałam po portugalsku i planowałam kolejne, ale w sukurs przyszło mi Wydawnictwo Lokator i grupa tłumaczek i tłumaczy, którzy wraz z Wojciechem Charchalisem ułatwili mi lekturę.
Opowiadania przy ginie z tonikiem to klasyka literatury portugalskiej, Mário-Henrique Leiria to najsłynniejszy bodajże przedstawiciel portugalskiego surrealizmu i to od razu w dwóch dziedzinach - literaturze i malarstwie. Portugalczyk jednak musiał opuścić swój kraj, ponieważ reżim Salazara nie tolerował takiego rodzaju sztuki, a swoje opowiadania opublikował dopiero po powrocie z Brazylii i upadku dyktatury.
Ten zbiór to krótkie i bardzo krótkie teksty, niektóre przypominają wręcz wiersze. Czyta się je lekko, co nie oznacza, że ich treść jest równie beztroska. W wielu nawiązania do represji reżimu są ewidentne i łatwe do odczytania, ale jest tu mnóstwo tekstów, które zaskakują, bawią, śmieszą, ale ich przesłanie pozostaje dla mnie enigmatyczne. Wydają się być zabawą z formą, językiem, czytelniczką - co dla surrealizmu oczywiście jest typowe, ale czasem pozostawiło mnie z poczuciem, że nie sięgam prawdziwego dna opowiadań, mimo że realia portugalskie nie są mi obce, a przynajmniej bardziej dostępne niż dla przeciętnej Polki.
Jeśli odrzucić konotacje polityczne, można te teksty odczytywać na wiele sposobów. Ja przede wszystkim widzę je jako wyżej wspomnianą zabawę z formą, eksplorowanie możliwości narracyjnych i językowych. Oczywiście doszukiwałam się nawiązań politycznych, ale myślę, że można te teksty czytać w oderwaniu od miejsca i czasu. Leiria zaskakuje, wzbudza zdumienie i konsternację, ale i podziw dla inwencji i pomysłów. Wielokrotnie Portugalczyk mnie zadziwił wysublimowanymi aluzjami czy krytyką społeczną, sposobem przedstawienia problemów międzyludzkich. Te teksty wciąż są aktualne! Warto sięgnąć po tę książkę - by poznać kawałek literatury portugalskiej, żeby zachwycić się formą i treścią, przeczytać tak zwane coś innego.
A na marginesie moje marzenie - wziąć udział w takim projekcie!
Moja ocena: 5/6
Mario-Henrique Leiria, Opowiadania przy ginie z tonikiem, tł. Magdalena Czarnata, Adam Filonik, Zuzanna Franaszek, Alicja Jancelewicz, Kiok Kim, Julian Konopelski, Katarzyna Maź, Żaneta Orlik, Piotr Wąsowicz-Kiryło, Izabela Wdowicz, Wojciech Charchalis, 180 str., Wydawnictwo Lokator 2023.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz